Is dit vir jou as onderwyser nodig om ʼn verteenwoordiger tydens ʼn dissiplinêre verhoor te hê?

ʼn Verteenwoordiger kan jou spanning aansienlik verlig en selfs jou loopbaan beskerm in die geval van ʼn dissiplinêre verhoor. Lees verder oor hoe ʼn verteenwoordiger ʼn kragtige wapen in jou arsenaal kan wees!

---

Deur Leré Nel

Ons almal hoop dat ons nooit die drama van ʼn dissiplinêre verhoor hoef te verduur nie. Ons leef egter in onsekere tye. Dit is beter om ingelig en voorbereid te wees, aangesien spyt altyd te laat kom!

Volgens Suid-Afrikaanse arbeidswette is dit nie verpligtend vir ʼn onderwyser om ʼn verteenwoordiger tydens ʼn dissiplinêre verhoor te hê nie. Dit word egter sterk aanbeveel, veral in gevalle waar die klag ernstig is, waar die onderwyser onseker is oor dissiplinêre prosedures, of waar daar ʼn risiko van onbillike behandeling is.

Die Wet op Arbeidsverhoudinge (No. 66 van 1995) bepaal dat werknemers geregtig is op ʼn regverdige dissiplinêre proses, wat die geleentheid insluit om hul saak doeltreffend te kan stel. Dit laat onder meer die opsie toe om ʼn verteenwoordiger, soos ʼn vakbondverteenwoordiger, te hê om hulle by te staan.

Waarom is ʼn verteenwoordiger belangrik?

1. Regskennis en ondersteuning
   ʼn Verteenwoordiger, veral ʼn vakbondverteenwoordiger of iemand met regskennis, verstaan dikwels die dissiplinêre proses beter en kan help om prosedurele foute uit te wys. Dit is belangrik omdat prosedurele foute ʼn verhoor ongeldig kan maak en tot onbillike ontslag kan lei.
2. Beter verdediging
   ʼn Verteenwoordiger kan help om die saak duideliker en sterker te stel deur die regte vrae te vra en argumente goed te formuleer. In dissiplinêre verhore wat ernstige aanklagte teen ʼn onderwyser behels, kan ʼn swak verdediging tot onregverdige dissiplinêre optrede lei.
3. Beskerming teen onregverdige behandeling
   Die Wet op Arbeidsverhoudinge beklemtoon die beginsels van substantiewe en prosedurele billikheid. Indien ʼn werkgewer onregverdig of bevooroordeeld optree, kan ʼn verteenwoordiger dit uitwys om ʼn regverdige proses te verseker. Die Kommissie vir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasie (KVBA) hanteer dikwels sake waar onderwysers onregverdig behandel is, en prosedurele foute speel dikwels ʼn beduidende rol in die uitspraak van sake.
4. Ondersteuning tydens emosionele spanning
   Dissiplinêre verhore kan stresvol wees. ʼn Verteenwoordiger kan help om kalmte te bring en te verseker dat die onderwyser op die feite gefokus bly, eerder as om deur emosies oorweldig te word. Dit kan impulsiewe of onduidelike reaksies op vrae voorkom, wat ʼn onderwyser se saak kan benadeel.

Wat sê die wet oor verteenwoordiging tydens dissiplinêre verhore?

Volgens die Wet op Arbeidsverhoudinge en gevestigde arbeidspraktyke het werknemers die reg om tydens dissiplinêre verhore verteenwoordig te word. In baie skole en opvoedkundige instellings is dit algemene praktyk om onderwysers toe te laat om deur vakbonde of kollegas verteenwoordig te word. Werkgewers moet dus regverdig optree en mag nie ʼn werknemer se reg op ʼn verteenwoordiger weier nie.

Indien ʼn onderwyser voel dat hul reg op verteenwoordiging geskend word, kan hulle ʼn klag by die Departement van Arbeid of die KVBA indien.

Hoe kies ek die regte verteenwoordiger?

• • Vakbondverteenwoordiger: Indien jy ʼn lid van ʼn vakbond soos Solidariteit is, is dit raadsaam om van hul dienste gebruik te maak, aangesien hulle kundigheid in arbeidsreg en dissiplinêre prosedures het.
• • Kollega: As jy nie aan ʼn vakbond behoort nie, kan jy ʼn betroubare kollega kies wat met dissiplinêre prosesse vertroud is en wat jou saak regverdig kan stel.
• • Regsverteenwoordiger: In sommige gevalle, soos wanneer die saak baie kompleks is of moontlik tot ontslag kan lei, kan dit nodig wees om regshulp te kry. Alhoewel regsverteenwoordiging nie altyd in interne dissiplinêre verhore toegelaat word nie, kan dit wel nuttig wees tydens hofsake of KVBA-verhore.

Hoewel dit nie verpligtend is om ʼn verteenwoordiger tydens ʼn dissiplinêre verhoor te hê nie, is dit beslis ʼn wyse besluit om dit te oorweeg. Arbeidswette beskerm werknemers teen onregverdige behandeling, en ʼn verteenwoordiger kan help om te verseker dat alle prosedures regmatig gevolg word. Dit verbeter nie net jou verdediging nie, maar bied ook noodsaaklike ondersteuning in moeilike tye. As onderwyser moet jy jou regte verstaan en enige beskikbare hulpmiddels – soos verteenwoordigers – gebruik om jouself teen moontlike onreg te beskerm.

Solidariteit is jou vennoot in onsekere tye. Bly ingeskakel by die Solidariteit Onderwysersnetwerk en word bemagtig om jou volle potensiaal in jou beroep te bereik!