Die ANC is besig om te val – wat nou?

Deur Robin-Lee Maré

“Die ANC is nutteloos, rassisties en korrup, en hulle bepaal ons lewens. Maar die vraag is: Moet ons hulle toelaat om ons lewens te bepaal?”

So sê dr. Dirk Hermann, bestuurshoof van Solidariteit, in hierdie week se episode van Die Solidariteit Wêreld-podsending. Die politieke landskap in Suid-Afrika en die verwagte veranderings word daarin bespreek.

Volgens Hermann het die ANC ʼn historiese laagtepunt bereik en is op pad uit. Volgens hom het die ANC-veteraan, Naledi Pandor, self erken dat mense skaam is vir die party wat die land al vir dekades regeer.

Connie Mulder, hoof van die Solidariteit Navorsingsinstituut (SNI), gebruik ʼn toepaslike beeld wanneer hy sê die ANC wat ons die afgelope 30 jaar geken het, het realisties in drie verdeel: “Die ANC self, sy probleemkind die EFF, en die verbitterde eks, die MK-party.” Hy verwys na ʼn DA-peiling wat aantoon dat hierdie drie partye saam vir die eerste keer onder 50% steun het.

Mulder verduidelik verder: “Dit sê vir ons dat die politieke mag in 2029 wesenlik herskik gaan word, en ons weet dit omdat die ANC sonder Cyril Ramaphosa reeds in die lae dertigs, selfs in die twintigs, steun kry.”

Mulder sê tong-in-die-kies: “Cyril Ramaphosa het dalk baie grade, maar hy het nie die ruggraat om die land reg te bestuur nie.”

Hy voorspel dat die ANC in die 2029-verkiesing waarskynlik rondom 30% steun gaan behaal. Hy wys daarop dat hierdie steun nie noodwendig na die MK of die EFF verskuif nie, maar eerder heeltemal verdwyn.

“Die meerderheid van hul ondersteuners het so ʼn breekpunt bereik dat hulle net nie meer gaan stem nie,” sê Mulder.

Volgens hom beteken dit dat Suid-Afrika ʼn verlamde staat in die gesig  staar, maar ook  ʼn ANC wat nie meer toegang tot die staatskas het nie. Hy voeg by: “ʼn Suid-Afrika sonder die ANC kan letterlik net beter.”

Hermann benadruk dat die jongste regeringsherskikking ʼn unieke geleentheid bied: “Hierdie regeringsherskikking kan ʼn vakuum skep vir ʼn federale bedelingsverandering van onder af. Dit is wat ons as gemeenskap sal moet doen – met die ondersteuning van die privaat sektor. In ʼn post-ANC Suid-Afrika kan ons werklik ʼn bedelingsverandering teweegbring deur sterk instellings op grondvlak te bou. Ons sien reeds konkrete voorbeelde hiervan: Akademia en Sol-Tech, wat wys wat moontlik is wanneer gemeenskappe self verantwoordelikheid aanvaar.”

“Orania is ook ʼn voorbeeld van hoe mense die land kan bou soos hulle dit wil hê. Dit bring ʼn mengsel van vrees en opgewondenheid mee: vrees vir die onsekerheid van ʼn swak staat, maar ook opgewondenheid oor die kans om iets beters te skep,” sê Hermann.

“Die grootste daad van rewolusie wat gepleeg kan word, is om te bou,” sluit Mulder af. Volgens hom is die ANC op pad uit: “Hulle hoes soos iemand wat weet sy tyd is min.” Hy moedig mense aan om vas te byt en te wag dat die kuggies verbygaan. Wanneer gemeenskappe weer wortel skiet, sê hy, sal hulle met die vermoë die nuwe bedeling van grondvlak af opbou, en dit sal gemeenskapsfederalisme wees. “Jy gaan die Suid-Afrika bou wat jy wil sien, en die ANC gaan jou nie kan keer nie.”